• ŁYSIEC

Osiedlenie się Ormian w Łyścu było następstwem zajęcia Podola przez Turków w 1672 roku. Uciekinierzy z tamtejszych kolonii ormiańskich zaczęli napływać do Stanisławowa. Ci Ormianie, dla których zabrakło miejsca w fortecy potockich, osiedli w pobliskich miejscowościach Łyścu i Tyśmienicy. Pierwsza parafia ormiańska założona została około roku 1728.  Od 1729 roku przy parafii istniał bank pobożny. Pierwszy drewniany kościół ormiańskokatolicki spłonął w 1779 roku razem z aktami parafialnymi, dzięki ogólnopolskiej zbiórce pieniędzy udało się go bardzo szybko odbudować. W 1782 roku w Łyścu było 250 Ormian. Ciekawostką jest fakt, że 14X 1795 roku lwowski arcybiskup łaciński Ferdynand Kicki odstąpił parafię rzymskokatolicką w Łyścu tamtejszemu kościołowi ormiańskokatolickiemu, w zamian za przekazanie do archidiecezji łacińskiej ormiańskiej świątyni w Obertynie. Po kolejnym pożarze drewnianej świątyni, w 1853 roku wzniesiono kościół murowany.  Przy kościele istniały bractwa religijne, a około roku 1869 liczba Ormian wynosiła około 400. Do Ormian w Łyścu oprócz kościoła i kaplicy przykościelnej należała również kaplica publiczna na cmentarzu miejskim. W 1945 roku kościół ormiański został zamknięty. Potem mieściła się w nim sowiecka wojskowa komisja poborowa, skład cukru. W latach 60 –tych XX wieku przebudowano budynek kościelny na kinoteatr. W roku 1998 został oddany miejscowej parafii rzymskokatolickiej. Od XVIII wieku w kościele ormiańskim w Łyścu znajdował się wizerunek Matki Bożej słynący łaskami. Obraz ten został koronowany poświęconymi na Jasnej Górze w 1987 roku przez papieża Jana Pawła II koronami . Uroczysta koronacja odbyła się w Gliwicach, gdzie obraz został przywieziony po wojnie, podczas mszy pontyfikalnej ormiańskokatolickiej odprawionej przez Jana Piotra XVIII Kaspariana z Bejrutu, patriarchę katolikosa Ormian katolików , w obecności episkopatu ormiańskiego i polskiego. Była to największa powojenna  uroczystość kościelna dla wiernych obrządku ormiańskiego w Polsce.